(toc) #title=(Học Cách Buông Bỏ Để Tìm Thấy Sự Bình Yên)
Đêm.
Có lẽ chỉ trong đêm, khi thành phố đã thôi gầm gừ và những chiếc mặt nạ thường ngày đã được tháo xuống, con người ta mới thực sự đối diện được với chính mình. Tôi vừa xem xong một bộ phim viễn tưởng. Màn hình đã tối đen, nhưng những hình ảnh ám ảnh của nó vẫn cứ lởn vởn trong tâm trí, đặt ra một câu hỏi day dứt khôn nguôi.
Bộ phim lấy bối cảnh ở một tương lai không xa, khi tài nguyên trên Trái Đất đã cạn kiệt đến cùng cực. Con người không còn sống trong những thành phố xa hoa, mà co cụm lại trong những khu trú ẩn chật chội. Ở đó, miếng ăn, ngụm nước là tất cả. Và để giành giật lấy "nhiều hơn" một chút – chỉ là một miếng thịt ngon hơn, một chỗ ngủ ấm hơn – họ sẵn sàng làm tất cả. Họ lừa đảo, cướp bóc, hãm hại, và chà đạp lên chính đồng loại của mình. Ranh giới giữa phần "con" và phần "người" đã bị xóa nhòa.
Tôi đã tự hỏi, nếu họ chỉ cần ít đi một chút, chỉ cần chấp nhận một miếng ăn kém ngon hơn, liệu họ có cần phải đánh đổi cả nhân tính của mình như vậy không? Họ vẫn sẽ sống tốt, có lẽ còn sống thanh thản hơn. Tại sao con người lại sẵn sàng trả một cái giá đắt như vậy chỉ để có được "nhiều hơn"?
Câu hỏi đó theo tôi ra khỏi bộ phim và len lỏi vào chính thực tại này. Tôi nhìn ra xã hội chúng ta, và dù không đến mức khắc nghiệt như trong phim, tôi vẫn thấy bóng dáng của cuộc tranh giành đó ở khắp mọi nơi.
Bản Giao Hưởng Bất Tận Của "Dục Vọng" và "Chấp Niệm"
Con người, về bản chất, là một sinh vật luôn kiếm tìm. Chúng ta luôn cảm thấy thiếu, và chính cảm giác thiếu thốn đó đã thôi thúc chúng ta tiến về phía trước. Nhưng nó cũng là nguồn cơn của mọi khổ đau. Tôi nhận ra, những ham muốn đó có thể được chia thành hai loại chính, như hai sợi dây vô hình đang giật dây cuộc đời chúng ta.
Một là "dục vọng" – những khao khát về vật chất và địa vị. Đó là ngôi nhà phải to hơn, chiếc xe phải sang hơn, chức vụ phải cao hơn, tài khoản ngân hàng phải nhiều số hơn. Dục vọng này dễ thấy, dễ gọi tên. Nó là thước đo thành công mà xã hội thường áp đặt lên chúng ta. Chúng ta miệt mài chạy theo nó, tin rằng khi chạm đến vạch đích của sự giàu có, ta sẽ có được hạnh phúc. Nhưng vạch đích đó cứ mãi dịch chuyển. Có nhà rồi lại muốn có biệt thự. Có xe rồi lại muốn có siêu xe. Nó là một cuộc đua không có hồi kết, một cơn khát không bao giờ được thỏa mãn.
Hai là "chấp niệm" – những ham muốn về tinh thần, về cái tôi. Sợi dây này tinh vi và trói buộc con người ta chặt hơn. Đó là chấp niệm về việc mình phải luôn đúng, phải được người khác công nhận, phải hơn thua với bạn bè, đồng nghiệp. Đó là sự bám víu vào những tổn thương trong quá khứ, không thể buông bỏ. Đó cũng là sự cố chấp vào một hình mẫu lý tưởng về bản thân, về người mình yêu, và đau khổ khi thực tại không như là mơ.
Tại sao chúng ta lại cố chấp và khao khát đến vậy? Có lẽ bởi vì sâu thẳm bên trong, chúng ta luôn có một khoảng trống. Chúng ta tin rằng, nếu lấp đầy khoảng trống đó bằng vật chất, bằng sự công nhận, bằng một tình yêu hoàn hảo, chúng ta sẽ trở nên trọn vẹn. Nhưng càng cố lấp đầy từ bên ngoài, khoảng trống bên trong lại càng như rộng ra.
Khi Cuộc Sống Chỉ Còn Một Sắc Màu Đơn Điệu
Chính cuộc đua theo những dục vọng và chấp niệm đó đã khiến sắc màu cuộc sống của chúng ta ngày càng đơn điệu. Chúng ta đang sống trong một xã hội thừa mứa về vật chất nhưng lại thiếu thốn về tâm hồn.
Tôi nhìn thấy những người bạn của mình, những người đồng nghiệp, và cả chính tôi trong đó. Có những người sẵn sàng làm việc 14 tiếng một ngày, bỏ lỡ bữa cơm gia đình, bỏ lỡ những khoảnh khắc lớn lên của con cái, chỉ để mong có một vị trí cao hơn trong công ty. Để rồi khi đạt được rồi, họ lại nhận ra mình đã mất đi những thứ quý giá hơn rất nhiều. Liệu chức danh "Trưởng phòng" có đổi lại được nụ cười của con trẻ, hay một cái ôm ấm áp của người bạn đời?
Tôi thấy môi trường công sở, nơi lẽ ra phải là nơi để hợp tác và phát triển, lại biến thành một đấu trường. Người ta nói xấu, gièm pha, hãm hại nhau chỉ vì một chút quyền lực, một chút lợi ích cỏn con. Họ làm vậy để được gì? Để thỏa mãn cái tôi, để chứng tỏ mình hơn người. Nhưng sau tất cả, thứ họ nhận lại chỉ là sự mệt mỏi, sự cô độc và một môi trường làm việc độc hại.
Tất cả những điều đó, cũng giống như trong bộ phim kia, đều xuất phát từ việc con người ta không biết "đủ". Chúng ta không chấp nhận được việc mình có ít hơn người khác một chút, và sẵn sàng làm mọi thứ để san bằng khoảng cách đó, dù có phải trả giá bằng sự bình yên trong tâm hồn.
Chốn Bình Yên
Cuộc đời này, suy cho cùng, thật ngắn ngủi. Chúng ta đến thế giới này với hai bàn tay trắng, và rồi cũng sẽ ra đi như vậy. Những thứ ta cố công giành giật, tranh đấu, cuối cùng cũng sẽ ở lại. Vậy đâu mới là thứ thực sự quan trọng? Đâu là chốn bình yên, chốn thanh thản thực sự?
Với tôi, sau những chiêm nghiệm, bình yên không phải là một đích đến ở tương lai, nơi ta có đủ mọi thứ. Bình yên là một trạng thái của tâm trí, ngay tại đây, ngay bây giờ. Nó là khả năng tìm thấy niềm vui trong những điều giản dị. Nó là cảm giác "đủ" khi ta uống một tách trà nóng, khi ta đọc một trang sách hay, khi ta có một cuộc trò chuyện sâu sắc với người mình yêu thương.
Nhưng để đạt được trạng thái đó, chúng ta phải học một trong những bài học khó khăn nhất: học cách buông bỏ.
Buông bỏ ở đây không có nghĩa là từ bỏ mọi tham vọng, sống một cuộc đời không mục tiêu. Buông bỏ là gạt đi những gánh nặng không cần thiết đang đè lên vai mình.
Hãy buông bỏ những chấp niệm hư vô. Buông bỏ suy nghĩ rằng mình phải trở thành một ai đó hoàn hảo. Buông bỏ việc phải làm hài lòng tất cả mọi người. Buông bỏ những tổn thương của quá khứ và những lo lắng mơ hồ về tương lai.
Hãy buông bỏ bớt những dục vọng vật chất không cần thiết. Tự hỏi mình xem, ta có thực sự cần chiếc điện thoại mới nhất không, hay chỉ vì ta muốn hơn thua với bạn bè? Ta có thực sự cần làm thêm việc đến kiệt sức chỉ để mua một món đồ hiệu không?
Hãy tập trung cho những mục tiêu ngắn và thực tế trước mắt. Thay vì mục tiêu "trở thành triệu phú", hãy tập trung vào "hoàn thành tốt dự án của tuần này". Thay vì "tìm kiếm hạnh phúc vĩnh cửu", hãy tập trung vào "dành một buổi tối trọn vẹn cho gia đình".
Khi ta học được cách buông bỏ, bầu không khí xung quanh ta bỗng trở nên dễ thở hơn. Tâm hồn ta, không còn bị vẩn đục bởi những ham muốn và sợ hãi, sẽ trở nên trong vắt. Suy nghĩ của ta, không còn bị rối bời bởi hàng vạn mối lo, sẽ trở nên mạch lạc và sáng suốt hơn.
Tôi ước gì có nhiều người hơn nữa dám buông bỏ bớt công việc để về nhà ăn tối đúng giờ, dám cắt đứt những mối quan hệ độc hại đang bào mòn tâm trí mình. Có lẽ khi đó, con cái của họ, người thân của họ, và chính bản thân họ sẽ hạnh phúc biết bao. Nếu chúng ta học được cách buông bỏ, có lẽ xã hội này sẽ bớt đi những tranh giành và trở nên tốt đẹp hơn rất nhiều.
Tôi vẫn còn nhiều tham vọng, vẫn còn nhiều chấp niệm. Nhưng mỗi ngày, tôi đang học cách buông đi một chút. Tôi học cách cảm thấy đủ. Và tôi nhận ra, khi đôi tay mình bớt nắm giữ những thứ hư vô, tâm hồn mình lại trở nên nhẹ bẫng và thanh thản đến lạ.
Mun
